Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego – czyli mózgu i rdzenia kręgowego. Dotyka głównie osoby między 20. a 40. rokiem życia, częściej kobiety. W SM układ odpornościowy zaczyna działać nieprawidłowo i atakuje własne komórki nerwowe. Dochodzi do uszkodzenia osłonki mielinowej, która otacza nerwy – a to powoduje zaburzenia w przesyłaniu sygnałów między mózgiem a resztą ciała.
Mówiąc prościej: nerwy „przestają działać jak trzeba”, bo ich ochrona zostaje naruszona. Takie uszkodzenia są rozrzucone w różnych miejscach – stąd nazwa „rozsiane”.
SM ma bardzo różny przebieg – u jednej osoby może dawać tylko lekkie zawroty głowy i drętwienie nóg, u innej może prowadzić do problemów z poruszaniem się czy mówieniem. U jednych postępuje szybko, u innych latami nie daje nowych objawów.
Jakie są objawy stwardnienia rozsianego?
SM to choroba o tysiącu twarzy – tak mówią o niej neurologowie. Dlaczego? Bo objawy mogą być bardzo różne, zmienne, pojawiać się i znikać. Do najczęstszych należą:
- drętwienie kończyn, uczucie mrowienia,
- osłabienie siły mięśni (np. trudności w chodzeniu),
- zaburzenia widzenia (np. zamglenie, podwójne widzenie, ból oka),
- problemy z równowagą i koordynacją,
- zawroty głowy,
- zmęczenie, które nie mija po odpoczynku,
- trudności z koncentracją, zapamiętywaniem.
Często pierwsze objawy są niespecyficzne – mogą wyglądać jak stres, przemęczenie albo problemy ortopedyczne. To sprawia, że diagnoza SM bywa opóźniona. Dlatego tak ważne jest, by przy podejrzeniu choroby jak najszybciej wykonać rezonans magnetyczny.
Jak diagnozuje się SM?
Nie ma jednego badania, które „na 100%” potwierdzi stwardnienie rozsiane. Diagnoza SM to cały proces, który opiera się na kilku elementach:
- Wywiad i objawy – lekarz neurolog szczegółowo wypytuje o to, co się dzieje, kiedy pojawiły się pierwsze objawy, jak długo trwały i czy powtarzały się w przeszłości.
- Badanie neurologiczne – lekarz sprawdza odruchy, siłę mięśni, czucie, równowagę i inne funkcje układu nerwowego.
- Rezonans magnetyczny mózgu i rdzenia kręgowego – kluczowe badanie obrazowe, które może pokazać ogniska demielinizacji, czyli zmiany typowe dla SM.
- Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (punkcja lędźwiowa) – sprawdza się obecność przeciwciał charakterystycznych dla SM.
- Wykluczenie innych chorób – objawy SM mogą przypominać inne schorzenia, więc trzeba je wykluczyć (np. choroby metaboliczne, infekcje, choroby autoimmunologiczne).
Rezonans magnetyczny w diagnozie SM – dlaczego jest tak ważny?
Rezonans magnetyczny to najważniejsze badanie obrazowe w diagnostyce stwardnienia rozsianego. Pokazuje dokładnie, czy w mózgu i rdzeniu kręgowym są zmiany typowe dla SM – czyli ogniska demielinizacji.
To właśnie dzięki rezonansowi lekarze mogą zobaczyć:
- gdzie znajdują się zmiany,
- ile ich jest,
- czy są aktywne (czyli „świeże”, związane z aktualnym rzutem choroby),
- czy pojawiały się w różnym czasie.
Jak wygląda badanie rezonansem przy SM?
Badanie MR mózgu i rdzenia kręgowego wykonuje się zwykle z użyciem kontrastu. Kontrast to środek podawany dożylnie, który pomaga lepiej uwidocznić aktywne zmiany zapalne. Dzięki temu można zobaczyć, które ogniska są świeże – a to ważne dla potwierdzenia aktywności choroby.
Samo badanie jest bezpieczne i bezbolesne. Pacjent leży nieruchomo w aparacie – zwykle przez 20–40 minut. Jeśli badanie obejmuje też rdzeń kręgowy, czas może się wydłużyć.
W naszej pracowni Ultra MR wykonujemy badania na nowoczesnym aparacie 3T, który daje wyjątkowo dokładny obraz. To bardzo ważne, bo zmiany w SM bywają małe, trudne do zauważenia – a im lepsza jakość obrazu, tym większa szansa na ich wykrycie.
Czy zmiany w rezonansie zawsze oznaczają SM?
Nie. To częste pytanie pacjentów. Zmiany demielinizacyjne widoczne w rezonansie mogą być charakterystyczne dla SM – ale nie zawsze oznaczają jednoznaczną diagnozę.
Czasem podobne zmiany pojawiają się u osób z innymi chorobami (np. toczeń, borelioza, zmiany naczyniowe), a nawet u zdrowych ludzi – szczególnie po 50. roku życia. Dlatego tak ważne jest, żeby rezonans interpretował doświadczony lekarz radiolog, a diagnozę stawiał neurolog na podstawie całości obrazu klinicznego.
Jak często wykonuje się rezonans przy SM?
Rezonans wykonuje się:
- na początku – w celu postawienia diagnozy,
- po kilku miesiącach – jeśli diagnoza nie jest pewna i trzeba potwierdzić rozwój zmian w czasie,
- w trakcie leczenia – by ocenić, czy choroba jest aktywna mimo leczenia,
- w razie nowych objawów – żeby sprawdzić, czy doszło do nowego rzutu choroby.
Częstotliwość badań ustala neurolog.
Czym różni się rezonans 3T od 1,5T?
To pytanie, które coraz częściej pojawia się wśród pacjentów. Skrót „T” oznacza tesle – czyli siłę pola magnetycznego. Im więcej tesli, tym dokładniejszy obraz.
Aparaty 1,5T są standardem w większości szpitali i poradni. Ale aparaty 3T – takie jak w Ultra MR – oferują:
- lepszą jakość obrazu,
- wyższą czułość w wykrywaniu małych zmian,
- możliwość szybszego wykonania badania,
- większą precyzję przy porównywaniu wyników w czasie.
W diagnostyce SM to ogromna przewaga – bo chodzi właśnie o wykrycie małych, rozsianych zmian, które mogą umknąć w słabszym rezonansie.
Czy rezonans jest bezpieczny?
Tak. Rezonans magnetyczny nie używa promieniowania rentgenowskiego. Można go wykonywać wielokrotnie, także u młodych osób. Jedynym zastrzeżeniem są przeciwwskazania – czyli sytuacje, w których MR nie wolno robić, np. wszczepiony rozrusznik serca (starego typu), niektóre implanty metalowe, ciała obce z metalu w oku.
Każdy pacjent przed badaniem wypełnia specjalną ankietę – żeby upewnić się, że nie ma przeciwwskazań. Jeśli masz wątpliwości – warto porozmawiać z personelem przed badaniem.
A co jeśli boję się badania?
To zupełnie normalne – niektórzy pacjenci obawiają się badania, szczególnie jeśli pierwszy raz mają mieć rezonans. Najczęstszy lęk to klaustrofobia – czyli strach przed zamkniętymi przestrzeniami.
W Ultra MR dokładamy starań, żeby badanie było jak najbardziej komfortowe. Zapewniamy kontakt głosowy z technikiem, a w razie potrzeby możemy przerwać badanie.
Podsumowanie
Stwardnienie rozsiane to trudna i nieprzewidywalna choroba, ale współczesna medycyna daje coraz więcej możliwości jej kontrolowania. Kluczem jest wczesna diagnoza – a w niej rezonans magnetyczny odgrywa ogromną rolę.
To właśnie dzięki MR można zauważyć zmiany typowe dla SM, potwierdzić ich lokalizację i czas powstania, ocenić aktywność choroby i skuteczność leczenia. Im dokładniejsze badanie – tym większe szanse na szybką diagnozę i dobranie odpowiedniej terapii.
Jeśli podejrzewasz u siebie objawy neurologiczne, miałaś(eś) rzut choroby albo chcesz skontrolować stan swojego układu nerwowego – zapraszamy do naszej pracowni Ultra MR we Wrocławiu. Wykonujemy badania na rezonansie 3T, który zapewnia najwyższą jakość obrazowania. Zadbaj o swoje zdrowie – bo szybka diagnoza może zmienić wszystko.
